Gürer, patates üreticisinin yıllardır aynı girdapta olduğunu vurgularken, üreticiler ise maliyetin altında satış yaptıklarını, çözüm için kamunun devreye girmesi gerektiğini dile getirdi.
Ömer Fethi Gürer, “Bu yıl da patates üreticisi, ürününün fiyatı ile girdi maliyetlerini karşılayamadı. Yazlık patatesten para kazanılamadı, kışlık patateste de kaygılar sürüyor. Ürün seçilip irileri alınıp geri kalanı çöp ve hayvan yemi oluyor. İnanılmaz bir israf ve akıl almaz bir çözümsüzlük ile üretici karşı karşıya. Çözümü var. İktidar seyrediyor. Üretici hububattan sonra en çok üretilen patates çöp olmaması için Cumhurbaşkanı TMO ya alım talimatı vermesini istiyorlar,” dedi.
“8 LİRA MALİYET VAR “
Yaşadıkları zararı ve çözüm beklentilerini CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer’e anlatan üretici Adnan Yazıcı, “Maliyetimiz 8 lira olduğu halde şu anda bu fiyatın altında patates satıyoruz. Tonaj da bu yıl yüksek değil. Kuraklık ve sıcak nedeniyle girdi maliyetlerimiz çok arttı. Tohum maliyetlerimiz 22-23 liraya kadar çıkıyor. Gübre, elektrik, mazot maliyetleri de yüksek. Bu nedenle sattığımız üründen yarı yarıya zarar ediyoruz. önerim, tohumun Tarım Kredi aracılığıyla çiftçiye doğrudan satılması, aracı şirketlerin aradan çıkarılmasıdır. Gübre ve mazot desteği de üreticinin ektiği alan kadar ÇKS destekli olarak daha uygun fiyatla verilmelidir,” ifadelerini kullandı.
GÜRER: “PATATES TMO TARAFINDAN ALINMALI”
CHP’li Ömer Fethi Gürer, Türkiye’de üretim rakamlarının yıllardır değişmemesine dikkat çekerek, “Ülkemizde 1999 yılında 6,5 milyon ton patates üretiliyordu. Nüfus 30 milyon arttı ama bugün hâlâ 6,5 milyon ton patates üretiliyor. Ancak patatesin yalnızca tüccar eliyle alınması ve kamunun devrede olmaması nedeniyle üretici her yıl sorun yaşıyor. Tarım Kredi Kooperatifi ve Toprak Mahsulleri Ofisi bu alıma dahil olmalıdır. Buğday, kayısı, fındık gibi ürünleri alan TMO patatesi de alabilir. Patates 6 ay depolanabildiği için, alım yapılırsa piyasa dengelenebilir,” diye konuşma.
Gürer, üretici ve tüketici arasındaki fiyat uçurumuna da dikkat çekerek, “Çiftçiler, ‘Biz aşırı fiyat istemiyoruz, girdi maliyetlerini karşılayacak bir fiyat olsun’ diyorlar. Ancak tarlada maliyetin altında alınan patates raflarda 15-20 liraya satılıyor. Üretici para kazanamıyor, tüketici de pahalıya ürün alıyor. Sistem doğru yönetilmediği için sorunlar devam ediyor. Patatesin 30’a yakın kullanım alanı var. Katma değerli ürünlere dönüştürülebilir. Türkiye patateste önde geliyor ama ürünün önemli bir bölümü çöpe gidiyor. Bu milli servettir. Bakanlığa da defalarca iletildi. Çözüm gelmezse önümüzdeki yıllarda tıpkı geçmişte olduğu gibi Mısır’dan patates ithal etmek zorunda kalınabilir,” dedi.
“İHRACAT ENGELLERİ KALKMALI, ZİNCİR MARKETLERE DÜZENLEME GETİRİLMELİ”
Soner Barut ihracat ve zincir marketler konusunda yaşanan sorunlara değinerek, “Sorunlardan biri de ihracatın olmaması. İhracat için analiz raporu gibi bürokratik engeller öne sürülüyor. Oysa TMO veya Tarım Kredi patatesi alıp ihracatı doğrudan yapabilir. Bu çiftçi için önemli bir çözüm olur. Geçen yıl patates 18 liradan şirketlerden alındı, sonra 9 liraya yine aynı şirkete satıldı. Aradaki fark hazineye yansıtıldı. Bu da vatandaşın parasıyla karşılandı. Asıl çözüm ihracatın açılması ve piyasanın düzenlenmesidir.
Bir diğer konu da zincir marketlerdir. Zincir marketler patatesi piyasasının yüzde 80’ini kontrol ediyor. Bunların halden doğrudan alım yapması ve taban fiyat uygulanması gerekir. Çünkü çiftçi maliyetin altında ürününü satarken, raflarda fiyat 15-20 liraya çıkıyor. %300’lük bir fark var,” şeklinde konuştu.
“ÜRETİM BİTERSE, ÜLKE DE ZARAR GÖRÜR”
Üreticiler, üretimin devamlılığı için destek çağrısında bulundu: “Biz üretimi kısarsak, üretici ezilirse devlet de zarar görür. Çünkü üretim olmadan ülke gelişmez. Bugün patatesi maliyetin altında satıyoruz. Kilogram maliyeti 8 lira iken altında fiyatla ürün satılıyor. Bu vahim bir durumdur. Ayrıca patatesin bir bölümü kalite nedeniyle seçilip tarlada kalıyor. En az %30-40 fire oluyor. Bu da maliyete olumsuz yansıyor”
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer patates soruna iktidarın piyasayı tüccara bırakan yaklaşımının önemli etkisi var. Kamu mutlaka sürece TMO ile müdahale etmesi şart” dedi.
