Cancer Cell Dergisi’nde yayınlanan ‘kronik stresin kanser hastalarında metastaz riskinin artması ve sağ kalım oranının düşmesi ile ilişkili olabileceğine’ dair sonuçlarından bahseden Doç. Dr. Özveren, "Kronik stres nedeniyle kanser oluşuyor mu sorusuna yanıt bulunmuş değil.
Sık araştırılsa da bilim, hala bu soruyu araştırıyor. Ancak Cancer Cell Dergisi’nde yayınlanan yeni araştırmada, kronik stresin tümörün gelişimini etkilediğine dair bilgi sağlıyor. Bu kanser hastalarının stres yönetiminin tedavi kadar önemli olduğunu gösteriyor" dedi.
Acıbadem Kent Onkoloji Merkezi Medikal Onkoloji Uzmanı Doç. Dr. Ahmet Özveren, 1-7 Nisan Kanser Haftasında kanser ve kronik stres ilişkisi ile ilgili önemli bir araştırmanın sonuçlarını hasta ve yakınlarına yol gösterici özelliği nedeniyle değerlendirdi.
Özveren, söz konusu çalışmanın ABD’deki Washington Üniversitesi Hücre Biyolojisi ve Fizyolojisi Bölümü’nde görevli Dr. Xue-Yan He ve arkadaşları tarafından yapıldığını ve 2024 yılında Cancer Cell Dergisinde makale olarak yayınlandığını kaydetti.
Doç. Dr. Özveren, fareler üzerinde çalışmalar yapan Dr. He ve arkadaşlarının kronik stresin hem birincil hem de metastatik tümörlerin büyümesini nasıl etkilediğini, stresin tümörün mikroçevresini nasıl değiştirdiğini anlamaya odaklandığını belirtti.
Kronik stresin sonuçları
Kronik stresin, çevresel ve/veya psikososyal faktörler tarafından başlatılan fizyolojik bir süreç olduğunu belirten Medikal Onkolog Özveren, çalışmanın sonuçları hakkında şu bilgileri verdi: "Kanser hastaları, tanı aldıktan sonra yoğun stres yaşayabiliyorlar. Çünkü hastalıklarının seyri nasıl gidecek, iyileşme şansları var mı gibi sorulara yanıt aradıkları için endişe duyuyorlar. Ayrıca cerrahi, ışın ya da kemoterapi gibi uzun süren tedavi yolculukları oluyor ve bu süreçler de onları yoruyor.
Hem tedavi süreçleri hem de tam iyileşemeyeceklerini düşünmeleri nedeniyle stres oranları artıyor. Hastaların yaşadıkları bu duyguların tedavi başarısını etkilediği bilinen bir durum. Ayrıca gözlem, hastalarla görüşme gibi yöntemlerle yapılan epidemiyolojik çalışmalar; yoğun stres yaşayan kanser hastalarında metastaz riskinin artması ve sağ kalım oranını düşürmesi gibi güçlü bir bağlantı olduğunu gösteriyordu.
Ancak sonuçları bilinse de ‘nasıl’ sorusuna dair bilimsel araştırmalar devam ediyor. ABD’de fareler üzerinde yapılan yeni araştırmada hem sonuçlar hem de nasıl sorusuna dair yeni bilgiler elde edildi.
Kronik stresin kanser tümörünü nasıl etkilediği ortaya kondu. Araştırmada; kronik stres nötrofillerin normal sirkadiyen ritmini değiştirerek ve glukokortikoid salınımı yoluyla tümör oluşumu ve yayılımı için uygun bir mikroçevre oluşturduğu bildirilmiştir. Bu yolla da tümörün metastaz yapması adeta teşvik edilmiş oluyor.
Stres sırasında aktive olan adrenerjik sistem ve hormonları (adrenalin başta olmak üzere) tümörün hayatta kalmasını, büyümesini ve metastaz yapmasını destekliyor.
Öyle ki kronik stresi kanser hücrelerinin akciğer metastazını 2 ila 4 kat artırdığı görülüyor. Yine aynı araştırmada stres seviyesini düşürmenin bu potansiyeli azalttığı gösterildi.
Bu araştırma kanser hastaları için stres yönetimi tedavi kadar önemli olduğunu ortaya çıkarıyor. O nedenle kanser hastalarının psikolojik olarak stresten uzak durması tedavi başarısı için de vazgeçilmez noktalardan biri"
