Üreticiler, artan girdi maliyetleri, sulama ve elektrik faturalarındaki ciddi artış, kota sorunları ve alım fiyat belirsizliğinden dert yandı.
“ŞEKER PANCARI ÜRETİMİ AZALDI”
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, şeker pancarının Türkiye’de sözleşmeli tarım kapsamında olduğu için çiftçi için en cazip ürünlerden biri olduğunu belirterek, “Çiftçi ektiğini, hasat ettiğinde fabrikaya vereceğini biliyor. Diğer ürünler gibi tüccarın eline kalmıyor, en azından fabrikaya gidiyor. Ancak şeker pancarında da farklı sorunlar nedeniyle ekim rakamlarında ve rekolte beklentilerinde düşüş yaşanıyor. TÜİK’in mayıs ayı verilerine göre bu yıl şeker pancarı üretimi yüzde 6,5 azalarak 21 milyon 500 bin ton civarında gerçekleşecek. Geçtiğimiz yıllara göre pancar üretiminde de düşme var. Şeker pancarı, ülkemizin şeker ihtiyacını karşılayabilecek oranda yetiştiriliyor, küspe, melas ve şeker elde ediliyor. Esnafa, çiftçiye ve tarım kesiminde çalışanlara kazandırıyor; çapalamadan nakliyeye kadar birçok alanda iş alanı yaratıyor,” dedi.
Gürer ayrıca, “Bu nedenle şeker pancarı üretiminin sürdürülebilirliğini sağlamak, çiftçiye maliyeti artı makul kârla bir fiyat vermekle mümkün. Ancak özelleştirme kapsamına alınan fabrikalar, daha fazla kazanmak için çiftçiye kurallar koyuyor. Kotada sorun var, söküm döneminde sorun var. Yine de sözleşmeli üretim olduğu için çiftçi tercih ediyor,” ifadeleri kullandı.
ÜRETİCİDEN FİYAT TALEBİ: “TON BAŞINA EN AZ 3.500 LİRA”
Üretici Ali Esenkaya Şeker pancarı üreticisi, girdi maliyetlerinin yüksekliğine dikkat çekerek, “Beklentimiz, alım fiyatının öncelikle en az ton başına 3.500 lira olması. Geçen yıl 2.350 liraydı. Bu yıl 3.500 olmalı. Şeker pancarı masraflı bir ürün. Benim kotam var ama kota alamayan çok vatandaşımız var. Onlar da dışarıdaki fabrikalara gönderiyorlar. Geçen yıl ben 2.300’e sattıysam, onlar 1.800’e, hatta 1.600’e sattı” dedi.
Üretici, Esenkaya sulama maliyetlerinin de elektrik fiyatlarındaki artışla ikiye katlandığını belirterek, “Şu an 9. sulamadayız, 6–7 kez daha sulayacağız. En az 15 kere suluyoruz. Geçen yıl bir kuyuma 50 bin lira elektrik faturası geliyorsa bu yıl 100 bin lira geliyor” ifadelerini kullandı.
“FİYAT AÇIKLANMALI”
Girdi maliyetlerinin her alanda arttığını belirten Ömer Fethi Gürer, “Gübre, ilaç, bitki besleme, tarla kirası,mazot,elektrik,sulamaya suyu , mevsimlik işçi maliyetleri yükseldi. 3.500 lira alım fiyat olursa üretici girdi maliyetine göre zarar etmez. Alım fiyat mutlaka 20 Eylül’den önce açıklanmalı. Genelde bu tarihe kadar bekleniyor. Oysa 20 Eylül’e gelindiğinde söküm başlamış oluyor, fabrikalar alım kampanyalarını başlatıyor ama çiftçi fiyatı bilmiyor. Bu yıl fiyat erkenden açıklanmalı ve çiftçi mağdur edilmemeli” dedi.
Gürer, çiftçilerin toplamda 1 trilyon 40 milyar lira kredi borcu bulunduğunu hatırlatarak, “En fazla borçlanan kesim bu tür üretimi yapan çiftçiler. Ürünü fabrikaya teslim edip parasını alacak, bankadaki borcunu kapatacak. Fiyat açıklanmalı ki çiftçi ne yapacağını, borcunu nasıl ödeyeceğini, esnafa olan borcunun takvimini planlayabilsin” diye konuştu.
“BORÇLAR DEFTERLERDE BİRİKİYOR”
Şeker pancarı üreticisi Hasan Aydın yaşadıkları finansal sıkıntıyı şu sözlerle anlattı: “Defter üzerinde yazmakla olmuyor bu işler. ‘Şu kadar gübre atarsın, şu kadar su verirsin’ deniyor ama sahada durum farklı. Bu yıl iki kuyum bozuldu, tamirat için iki yılda 1 milyon lira harcadım. Ekstra masraf çıktı. Cebimden veremedim. Veresiye vereceğiz dedik, deftere yazdırdık,” dedi.
