CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, küresel iklim değişikliğinin hayvan varlığı üzerindeki etkilerini değerlendirerek, mandaların (yerel adıyla camızların) yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu söyledi.
CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, küresel iklim değişikliğinin hayvan varlığı üzerindeki etkilerini değerlendirerek, mandaların (yerel adıyla camızların) yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu söyledi. Gürer, “Kuraklık gölleri, dereleri kurutuyor. Yeraltı suları çekiliyor. Su kaynaklarının tükenişi, üretim desenini ve hayvan varlığını da olumsuz etkiliyor” dedi.
1960’TA MANDA VARLIĞI 1,6 MİLYONDU, BUGÜN 170 BİNE DÜŞTÜ
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Türkiye’de manda varlığındaki dramatik düşüşe dikkat çekti. 1960 yılında ülkede 1 milyon 600 bin manda bulunduğunu hatırlatan Gürer, bugün ise Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre bu sayının 170 bine gerilediğini belirtti.
Gürer, “Manda etinden, sütünden, derisinden ve bir dönem taşımacılıkta yük hayvanı olarak yararlanılırdı. Ancak bugün mandaya pek çok ilde rastlamak mümkün değil. Niğde’de hiç yok. Ereğli’de bir çiftlikte gördüğümüz mandaların sahibi bile hayvanları hobi amaçlı beslediğini, damızlık için Kayseri ve Urfa’dan getirdiğini söyledi” dedi.
“MANDA SU OLMADAN YAŞAYAMAZ”
Mandanın yaşam koşullarının doğrudan iklim değişikliğinden etkilendiğini vurgulayan CHP’li Ömer Fethi Gürer, şunları kaydetti:
“Manda su olmadan yaşayabilen bir hayvan değildir. Mutlaka bir su birikintisine ihtiyaç duyar. 30 derecenin üstündeki sıcaklıklarda yaşamını sürdürmesi problemli. Aynı şekilde -5 derecede de sürdürülebilirliği sıkıntılıdır. Özetle, iklim değişikliği mandanın neslini tehdit ediyor” diye konuştu.
BESİCİ HOBİ OLARAK BESLİYOR
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, manda yoğurdu ve kaymağının eşsiz lezzetler sunduğunu, ancak besicisine ekonomik katkı sağlamamasının yanında su kaynaklarının tükenmesiyle artık çoğunlukla hobi hayvanı olarak sınırlı ölçüde yetiştirildiğini ifade ederek, “Bir dönem eti, sütü, derisi ve yük taşıma kapasitesiyle vazgeçilmez olan mandaya artık ülke genelinde çoğu ilde rastlamak mümkün değil. Şu anda verilere göre sadece 170 bin manda var ve bunları 81 ile böldüğümüzde neredeyse her bölgeye birkaç tane bile manda düşmüyor” diye konuştu.
BELKİ DE EN UYARICI TABLOYU MANDADA GÖRÜYORUZ
Gürer, mandanın yaşadığı sorunların iklim değişikliğinin en çarpıcı göstergelerinden biri olduğunu belirterek uyarıda bulundu:
“Belki de iklim değişikliğinde en uyarıcı tabloyu mandada görüyoruz. Önümüzdeki süreçte kuraklık devam ederse, ani hava değişimleri sürerse hem ürün desenleri hem de mevcut hayvanların bazılarının yaşamları daha da zorlaşacak. Manda su birikintisini özellikle seçer ve suyun olduğu yerde yaşam bulurdu. Su kaynakları kuruyor. Orta Anadolu’da su kuyuları 10-15 metreden çıkan yerde 200 metreye kadar düştü. Bazı bölgelerde derinden gelen sularda tuz oranı da yüksek. Su, Orta Anadolu için büyük bir soruna dönüşmüş. Göçmen kuşlar dahi sulak arazi arayışında. Kuraklık dörtnala geliyor” diye konuştu.
MANDA YOĞURDU SOFRALARDAN EKSİLİYOR
Manda sayısındaki düşüşe dikkat çeken CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Manda yoğurdu ve manda kaymağı besleyici özelliğiyle eşsiz lezzetler sunuyordu. Protein oranının yüksekliği sağlık açısından da faydalıydı. Ancak manda artık birçok çocuğun sadece resimlerde gördüğü bir hayvan konumuna erdi. Yaşam alanları daralıyor ve iklim değişikliğinin yansımasıyla ilk tükenen hayvan türleri arasında yerini alacak gibi görülüyor” dedi.
KURAKLIK BÜYÜYOR
CHP’li Vekil Ömer Fethi Gürer, “Kuraklık yalnız üretimi vurmuyor. Susuzluk, Orta Anadolu’da yeraltı sularını 200 metre derinliğe kadar düşürdü. Acilen vahşi (salma) sulamadan modern sulamaya (damlama, yağmurlama vb.) geçiş sağlanmalıdır. Kapalı sistem sulama olmayan yerlerde tüm yatırımlar bu alana kaydırılmalıdır. Orta Anadolu’ya su gelmezse, gıda krizi kapıdadır. İktidar, 2026 yatırımlarında suya özel bir yer ayırmazsa gidiş iyi değildir. Yokuşa doğru süreç hızla ilerlemekte, çölleşme riski artmaktadır” dedi.
