Kalp ve damar hastalıkları, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de ölüm nedenleri arasında ilk sırada yer alıyor. Dünya genelinde 2022 yılında 19,8 milyon insan kalp-damar hastalıkları nedeniyle yaşamını yitirdi. Modern tedavi ve teknolojiye rağmen, nüfus artışı ve yaşlanma nedeniyle toplam ölümlerde azalma değil, aksine artış gözleniyor.
Medicana Sağlık Grubu Kalp ve Damar Cerrahisi Bölümü’nden Prof. Dr. Harun Arbatlı, "Yaşa göre standardize edilmiş ölüm oranlarında düşüş umut verici ancak mutlak sayıların artması bize hâlâ alınacak çok yol olduğunu gösteriyor. Gençlerde görülen ani kalp ölümleri ve kontrolsüz risk faktörleri ise konunun en dikkat çekici boyutunu oluşturuyor" dedi.
Sporcularda tarama hayat kurtarıyor
Prof. Dr. Arbatlı, gençlerde ani ölümün kalp rahatsızlıklarına bağlı nedenleri arasında; doğuştan veya kalıtsal kalp kası hastalıkları, koroner arter anomalileri, iletim sistemi (kanalopati) bozuklukları, nadir de olsa miyokardit hastalıkları olabileceğini belirtti.
İtalya’daki tarama programlarının sporcularda ani ölüm riskini yüzde 89’a varan oranda azalttığını hatırlatan Medicana Bahçelievler Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Harun Arbatlı, "Ülkemizde de sporcularda öykü, muayene ve EKG temelli taramaların yaygınlaştırılması büyük önem taşıyor" diye vurguladı.
Görünmez riskler gençleri de tehdit ediyor
"Genç yaşlarda kalp sağlığını tehdit eden faktörler her zaman gözle görülür ya da kolay fark edilir olmayabiliyor. Sağlıklı yaşam biçimi sürdüren, düzenli spor yapan kişilerde bile gizli riskler zamanla ciddi sonuçlara yol açabiliyor. Bu nedenle özellikle gençlerin günlük yaşamda karşılaşabilecekleri bazı alışkanlıklar ve durumların kalp sağlığı üzerindeki etkilerini bilmesi büyük önem taşıyor" diyen Prof. Dr. Harun Arbatlı bu etkileri şöyle sıraladı:
"Yüksek kolesterol (LDL 190 mg/dL): Ailesel hiperkolesterolemi riski, erken damar sertliği
Sigara: Gençlerde kalp krizini 3 - 6 kat artırıyor.
Stres ve Takotsubo sendromu: Yoğun stres kalbi ciddi şekilde zedeleyebiliyor.
Doğum kontrol hapları: Sigara ile birlikte tromboz riskini artırıyor.
Uyarıcı maddeler (kokain, amfetaminler): Ani kalp krizi riski 24 kat artabiliyor."
Prof. Dr. Harun Arbatlı, kalp sağlığında atılacak adımları şöyle özetledi:
"Aile öyküsü olan gençlerde hedefli kardiyolojik değerlendirme,
Sporcularda öykü-muayene-EKG taramaları,
LDL yüksekliği olanlarda erken statin tedavisi,
Sigaranın bırakılması,
Toplumda CPR (temel yaşam desteği) ve AED (otomatize defibrilatör) eğitim ve erişiminin yaygınlaştırılması"
Prof. Dr. Harun Arbatlı, "Kalp alanında önemli ilerlemeler sağladık. Ancak istatistikler bize tek başına yetmiyor. Gerçek farkı oluşturacak olan; erken tarama, risk faktörlerinin agresif yönetimi ve toplumun bilinçlenmesidir. Bugün atacağımız adımlar, yarının hayatlarını kurtaracak."
