İklim değişikliği ile mücadelede beslenme şeklimizin kritik bir rol oynadığını belirten Medicana International Ankara Hastanesi Feel Well Beslenme ve Yaşam Tasarımı Bölümü Diyetisyeni Elif Öksüz Odabaşı insan kaynaklı tüm sera gazı salınımlarının yaklaşık üçte birinin tüketilen besinlerle bağlantılı olduğunun araştırmalarla ortaya konulduğunu söyledi.
Et, süt, yumurta gibi hayvansal gıdaların tüketiminin, sebze ağırlıklı beslenmeye kıyasla çok daha fazla karbon salınımına yol açtığını hatırlatan diyetisyen Odabaşı, bitki bazlı diyetlerin sağlık açısından da birçok faydası olduğunu vurgulayarak iklim dostu beslenme tavsiyelerini paylaştı.
“Daha fazla bitkisel besin tüketin”
Diyabet, hipertansiyon, kalp hastalıkları ile bazı kanser türleri gibi kronik hastalıkların önlenmesinde bitkisel besinlerin çok önemli olduğunu vurgulayan Odabaşı daha fazla bitkisel besin tüketimine ilişkin önerilerde bulundu. Odabaşı, "Bitkisel protein miktarını artırmak için özellikle nohut, mercimek, barbunya ve kuru fasulye gibi kurubaklagiller, badem, yer fıstığı, kabak çekirdeği gibi yağlı tohumlar sofralarda daha fazla yer bulmalı. Salatalarınızı kurubaklagiller ve kuruyemişlerle zenginleştirin, meyvelerinizin yanına kuruyemişleri veya yerli vegan atıştırmalığımız olan leblebiyi ekleyerek hem lezzeti hem de besleyiciliği artırın’’ dedi.
Odabaşı ayrıca bitkisel protein kaynaklarının günlük yaşama entegrasyonunu da önerdi.
‘Et süt yumurtada dengeyi koruyun’
Hayvansal ürün tüketimini azaltmanın sürdürülebilir beslenme bilincinin temeli olduğunu belirten Diyetisyen Odabaşı, "Sürdürülebilir beslenmede bitkisel kaynaklı besinler önemli bir rol oynasa da, tamamen hayvansal ürünleri dışlamak yerine, dengeli ve esnek bir tüketim modeli benimsemek daha sağlıklı ve uygulanabilir bir yaklaşımdır. Türkiye’ye özgü Beslenme Rehberi de bu dengeyi esas alır, beslenme planlarında dört temel grubu tahıllar, sebze-meyveler, et-yumurta-kurubaklagil ve süt ürünleri dengeli biçimde içeren bir yapı önerilir. Rehbere göre yetişkin bireylerin haftada 2-3 kez kırmızı et, haftada 2-3 kez kurubaklagil, her gün 2-3 porsiyon süt ve süt ürünleri tüketmesi önerilmektedir. Bu çerçevede amaç; hayvansal ürünleri tamamen sıfırlamak değil, gereğinden fazla tüketimi azaltarak hem bireysel sağlığı hem doğal kaynakları korumaktır" ifadelerinde bulundu.
Diyetimize ek her yıl üretilen gıdanın yüzde 17’sinin israf edildiği ve bu toplam sera gazı salınımının yüzde 8-10’ununa karşılık geldiğini paylaşan Diyetisyen Odabaşı şu önerilerde bulundu:
"Yiyecek israfınızı azaltın. Örneğin, olgunlaşmış muzları kek veya pankek yapımında kullanabilir, yumuşamış domateslerle sos veya menemen hazırlayabilirsiniz. Elma ve armut kabukları tarçınla fırınlanarak sağlıklı atıştırmalıklara dönüşebilir. Bayat ekmekleri galeta unu, ekmek tatlısı ya da köfte harcı olarak değerlendirebilirsiniz. Bir gün önceden kalan zeytinyağlı sebze yemekleri börek içi harcı olarak kullanabilirsiniz. Böylece hem ev ekonominize katkı sağlar hem de doğaya karşı sorumluluk bilinciyle hareket etmiş olursunuz."
